Από FREEKIDS Ε.Ε. FREEKIDS
•
2 Ιουλίου 2025
Οθόνες και Παιδιά: Όταν οι Ενοχές Μπαίνουν Ανάμεσα στην Αγκαλιά Μας «Του έδωσα πάλι το tablet. Δεν άντεξα άλλο. Έπρεπε να σιδερώσω, να μαγειρέψω, να απαντήσω στα mail…» Πόσες φορές έχουμε πει κάτι παρόμοιο — και μετά νιώσαμε τύψεις ή απογοήτευση; Αν νιώθετε έτσι, επιτρέψτε μου να σας πω κάτι βαθιά σημαντικό: Καλός γονιός δεν είναι αυτός που δεν κάνει λάθη και είναι σε όλα τέλειος. Χρειάζεται να είστε παρόντες, με αγάπη και συνέπεια. Και αυτό αρκεί. Ως ψυχολόγος, συναντώ καθημερινά γονείς που πασχίζουν να βρουν τη χρυσή τομή: πότε η οθόνη βοηθά, πότε γίνεται παγίδα, και πώς μπορούν να βάλουν όρια χωρίς να σπάσουν τη σχέση τους με το παιδί. Παρακάτω μοιράζομαι απαντήσεις σε ερωτήσεις που όλοι οι γονείς κάποια στιγμή κάνουν. Πόση ώρα είναι "καλά" να βλέπει οθόνη το παιδί μου; Υπάρχουν επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες που μπορεί να μας καθοδηγήσουν: • Για παιδιά έως 2 ετών: Ιδανικά, καθόλου έκθεση σε οθόνη, με εξαίρεση βιντεοκλήσεις με αγαπημένα πρόσωπα. • Για παιδιά 2–5 ετών: Έως 1 ώρα ημερησίως, με ποιοτικό περιεχόμενο και, όπου είναι δυνατό, με τη συνοδεία του γονέα. • Από 6 ετών και πάνω: Όσο η χρήση οθόνης δεν αντικαθιστά βασικές ανάγκες όπως ο ύπνος, η φυσική δραστηριότητα και η ανθρώπινη επαφή, μπορούμε να νιώθουμε ήσυχοι. Αυτό που έχει τελικά μεγαλύτερη σημασία είναι το σύνολο. Όχι η μία δύσκολη μέρα ή το έκτακτο "παραπάνω". Η πρόθεση και η σταθερότητα στην καθημερινότητα είναι εκείνα που διαμορφώνουν τη σχέση του παιδιού με την οθόνη — και μαζί, τη σχέση του μαζί μας. Πώς καταλαβαίνω αν αρχίζει να εξαρτάται; Η εξάρτηση δεν έρχεται από τη μία μέρα στην άλλη. Υπάρχουν, όμως, σημάδια που αξίζει να παρατηρήσουμε: • Έντονη αντίδραση ή εκνευρισμός όταν του κλείνουμε την οθόνη. • Διαρκής επιθυμία για χρήση, χωρίς αίσθημα κορεσμού. • Μείωση ενδιαφέροντος για παιχνίδι ή άλλες δραστηριότητες. • Αδιαφορία για κοινωνική επαφή ή εναλλακτικά ερεθίσματα. Εάν βλέπουμε τέτοιες συμπεριφορές, δεν χρειάζεται να τρομάξουμε — αλλά ίσως είναι η ώρα για επαναπροσδιορισμό. Όρια, σταθερότητα, και κυρίως σύνδεση. Τα παιδιά δεν χρειάζονται μόνο “όχι”, χρειάζονται ένα “ναι” σε κάτι άλλο: την παρουσία μας. Είναι λάθος να του δίνω το tablet για να προλάβω να ανασάνω; Η απάντηση είναι όχι. Είναι ανθρώπινο. Και είναι εντάξει. Η καθημερινότητα ενός γονιού είναι εξαντλητική και πολυδιάστατη. Δεν είναι όλα τα λεπτά της ημέρας μας "παιδαγωγικά", και αυτό δεν μας καθιστά λιγότερο ικανούς ή λιγότερο τρυφερούς. Μια μικρή δόση οθόνης, όταν υπάρχει ανάγκη, δεν θα κάνει κακό — εφόσον δεν αποτελεί τη μόνη διέξοδο. Ας φροντίσουμε να υπάρχουν και άλλες "βαλβίδες αποσυμπίεσης": λίγη αγκαλιά, ήσυχο παιχνίδι, ένα σταθερό πρόγραμμα που δίνει αίσθηση ασφάλειας στο παιδί και ελευθερία σε εμάς. Μπορεί η οθόνη να επηρεάσει τη συμπεριφορά ή τον ύπνο; Ναι, όταν η χρήση είναι ανεξέλεγκτη ή αντικαθιστά σταθερά τον ύπνο, το παιχνίδι και την ανθρώπινη επαφή, μπορεί να παρατηρηθούν: • Μειωμένη συγκέντρωση. • Διαταραχές ύπνου. • Εκνευρισμός ή ανυπομονησία. • Υπερδιέγερση. Η λύση δεν είναι η απαγόρευση, αλλά η επαφή. Όταν είμαστε εκεί — όχι μόνο για να ελέγξουμε, αλλά για να συζητήσουμε, να δούμε μαζί, να συμμετέχουμε — η σχέση με την οθόνη μεταμορφώνεται. Τι μπορώ να κάνω για να μη "κολλήσει"; Υπάρχουν τέσσερα μικρά αλλά ουσιαστικά κλειδιά: 1. Ρουτίνα: Ξεκάθαρα όρια για το πότε και πόσο. Ώρα με οθόνη – και ώρα χωρίς. 2. Εναλλακτικές: Παιχνίδι, βόλτα, βιβλία, κουβέντα. Να υπάρχει επιλογή. 3. Παράδειγμα: Τα παιδιά μας βλέπουν. Αν είμαστε διαρκώς μπροστά σε μια οθόνη, αυτό θα αντιγράψουν. 4. Σχέση: Τίποτα δεν λειτουργεί χωρίς σύνδεση. Όταν το παιδί νιώθει ότι ανήκει, δεν χρειάζεται να "χαθεί" στην οθόνη. Κανείς δεν τα κάνει όλα τέλεια. Όμως μικρές, σταθερές κινήσεις χτίζουν μακροπρόθεσμη ασφάλεια και ισορροπία. Μια Τελευταία Σκέψη Δεν μεγαλώνουμε παιδιά σε έναν κόσμο χωρίς οθόνες. Και δεν χρειάζεται να το προσπαθήσουμε. Αυτό που μπορούμε — και οφείλουμε — να κάνουμε, είναι να μεγαλώσουμε παιδιά που ξέρουν πώς να χρησιμοποιούν την τεχνολογία χωρίς να χάνουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτή. Και για να το καταφέρουμε, δεν χρειάζεται να είμαστε αυστηροί. Χρειάζεται να είμαστε παρόντες. Δίπλα τους όταν δυσκολεύονται, μπροστά τους όταν χρειάζονται καθοδήγηση, πίσω τους όταν δοκιμάζουν τα φτερά τους — και πάντα μέσα στην καρδιά τους, ως ο ασφαλής χώρος που χωράει λάθη, επανόρθωση και αγάπη χωρίς όρους.